Thần HERMES (Thần thoại La Mã gọi là Mercury) là sứ giả đưa tin của các vị thần và là người dẫn đường cho các linh hồn sau khi chết xuống địa phủ. Bản tính Hermes vốn hiếu động thông minh từ nhỏ. Chàng từng giúp đỡ các anh hùng Odysseus và Perseus trong những cuộc đi săn của họ.
Thần HERMES (Thần thoại La Mã gọi là Mercury) là sứ giả đưa tin của các vị thần và là người dẫn đường cho các linh hồn sau khi chết xuống địa phủ. Bản tính Hermes vốn hiếu động thông minh từ nhỏ. Chàng từng giúp đỡ các anh hùng Odysseus và Perseus trong những cuộc đi săn của họ.
Tiêm vắc xin phòng lao liều sơ sinh (BCG – Việt Nam) cho trẻ sơ sinh là cách giúp trẻ phòng ngừa bệnh, tránh những ảnh hưởng đến phổi, xương, hạch bạch huyết, hệ thần kinh, tim và các cơ quan khác, gây tử vong. Theo WHO, Việt Nam là nước có gánh nặng bệnh lao khá cao, đứng thứ 15/30 nước có số người mắc bệnh lao cao nhất trên toàn cầu. Ở giai đoạn chưa có vắc xin lao, thế giới từng xem bệnh lao là “tứ chứng nan y”.
Vắc xin BCG được chỉ định tiêm cho trẻ sơ sinh càng sớm càng tốt (tiêm ngay trong 24 giờ đầu sau sinh) nếu trẻ đủ cân nặng trên 2kg và >= 34 tuần tuổi (tính cả tuổi thai) và sức khỏe ổn định. Vì một số lý do nào đó khiến trẻ không thể tiêm trong vòng 24 giờ đầu sau sinh thì trẻ vẫn có thể tiêm vắc xin BCG trong năm đầu đời.. Vắc xin có hiệu quả cao trong phòng ngừa các bệnh nguy hiểm do vi khuẩn lao, trong đó có lao màng não với độ bảo vệ lên tới 80%.
Vắc xin BCG là vắc xin có trong chương trình TCMR quốc gia và tiêm chủng dịch vụ. Trong trường hợp trẻ chưa được tiêm vắc xin Lao sau khi sinh ở bệnh viện hay trạm y tế địa phương, phụ huynh có thể đưa bé đến tiêm vắc xin Lao tại Hệ thống tiêm chủng VNVC trên toàn quốc để được có miễn dịch sớm, tránh nguy cơ bệnh tật. Hiện VNVC đang miễn phí tiêm vắc xin Lao tất cả các ngày cho trẻ, giúp Ba Mẹ thuận tiện trong việc sắp xếp thời gian đi tiêm phòng, đặc biệt với mong muốn thúc đẩy tỷ lệ bao phủ vắc xin Lao tại Việt Nam.
Bên cạnh ghi nhớ và tuân thủ lịch tiêm chủng cho bé dưới 1 tuổi, để quá trình tiêm chủng diễn ra thuận lợi, an toàn, hiệu quả và nhanh chóng, phụ huynh nên tham khảo những nguyên tắc cần thiết trong khi tiêm dưới đây:
Tiêm chủng mở rộng là chương trình y tế quốc gia miễn phí được ưu tiên với hơn 10 loại vắc xin nhằm giảm tỷ lệ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở trẻ em. Tiêm chủng dịch vụ là chương trình tiêm chủng có mất phí với số lượng vắc xin đa dạng, nhập khẩu từ nhiều hãng vắc xin uy tín trên thế giới và phòng được nhiều bệnh nguy hiểm hơn cho trẻ em và người lớn. Vắc xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR) hay vắc xin dịch vụ trước khi đưa vào sử dụng đều phải được Bộ Y tế cấp phép lưu hành, được kiểm định tính an toàn và hiệu quả chặt chẽ.
Việc cho trẻ tiêm chủng đầy đủ rất quan trọng giúp trẻ phát triển tốt về cả thể chất và trí tuệ. Tuy nhiên ngoài các vắc xin cơ bản nằm trong chương trình TCMR thì có hơn 30 loại vắc xin quan trọng khác trong chương trình tiêm chủng dịch vụ được Bộ Y tế khuyến khích người dân chủ động tiếp cận vì những lợi ích cho sức khỏe và tương lai cho trẻ em.
Viêm não Nhật Bản là bệnh nhiễm trùng ở não do virus viêm não Nhật Bản (JEV). Nếu mắc bệnh, 3-5% trẻ có nguy cơ tử vong, tỷ lệ di chứng có thời điểm lên tới 30-35%. Các di chứng trẻ có thể gặp như: rối loạn tâm thần, liệt, rối loạn ngôn ngữ, co giật, động kinh, nằm liệt giường,… Vì vậy, tiêm vắc xin phòng bệnh là cách đơn giản và hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ em, cả gia đình và cộng đồng trước nguy cơ bệnh tấn công.
Hiện nay, VNVC đang có đầy đủ 3 loại vắc xin viêm não Nhật Bản cho trẻ em và người lớn là Jevax (Việt Nam), Imojev (Thái Lan) và JEEV (Ấn Độ). Trong đó, Jevax là loại vắc xin bất hoạt được chỉ định tiêm chủng cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn với lịch tiêm chủng 3 mũi (mũi 1: lần tiêm đầu tiên; mũi 2: 1-2 tuần sau mũi 1; mũi 3: 1 năm sau mũi 2), sau mũi 3, trẻ cần được tiêm nhắc 1 mũi cách 3 năm/lần đến khi trẻ 15 tuổi.
Vắc xin Imojev (Thái Lan) là loại vắc xin sống giảm độc lực tái tổ hợp thế hệ mới được chỉ định tiêm sớm cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn, trong đó trẻ từ 9 tháng tuổi – dưới 18 tuổi cần tiêm 2 mũi cách nhau 1 năm.
Bệnh có triệu chứng điển hình là sốt, đau đầu, phát ban dạng phỏng nước, ngứa toàn thân. Thủy đậu khởi phát từ 10-14 ngày sau khi tiếp xúc mầm bệnh, với triệu chứng nổi mụn nước ở mặt, các chi, sau đó lan nhanh ra toàn thân. Thông thường, các nốt rạ sẽ khô dần, bong vảy, thâm da nơi nổi mụn nước, nếu bị nhiễm thêm vi khuẩn mụn nước có thể để lại sẹo. Thủy đậu là bệnh lành tính, tuy nhiên nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, trẻ có thể gặp các biến chứng như: viêm phổi, viêm não – màng não, nhiễm trùng máu…
Tiêm vắc xin thủy đậu là biện pháp phòng bệnh hiệu quả, hiện có 3 loại gồm: Varilrix (Bỉ), Varivax (Mỹ) và Varicella (Hàn Quốc), trẻ cần hoàn thành lịch tiêm gồm 2 mũi cách nhau tối thiểu 3 tháng. Riêng vắc xin Varilrix (Bỉ) có thể dùng cho trẻ từ 9 tháng tuổi, còn Varivax (Mỹ) và Varicella (Hàn Quốc) chỉ định tiêm cho trẻ 12 tháng tuổi.
Năm 2021, Tổ chức Y tế Thế giới ghi nhận mức cao kỷ lục với gần 61 triệu liều vắc xin sởi bị trì hoãn hoặc bỏ lỡ do các chiến dịch tiêm chủng đình trệ ở 18 quốc gia. Nhiều quốc gia trải qua đợt bùng phát lớn, gây gián đoạn cuộc sống. Trong khi đó, sởi là bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ lây nhiễm cao, biến chứng nặng và tử vong cao. Nếu không kịp thời cho trẻ chủng ngừa đúng lịch cũng như bù lại những mũi vắc xin đã trễ thì có thể dẫn tới nguy cơ xuất hiện dịch bệnh.
Hiện nay, Việt Nam đang triển khai tiêm vắc xin sởi đơn và sởi phối hợp. Vắc xin sởi đơn (MVVac, Việt Nam sản xuất) được chỉ định tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên với lịch tiêm 1 mũi cơ bản và tiêm nhắc lại 1-2 mũi là loại vắc xin phối hợp có thành phần sởi. Vắc xin phối hợp hiện có 2 loại là MMR II (Mỹ) và Priorix (Bỉ), trong đó vắc xin Priorix có thể tiêm sớm cho trẻ từ 9 tháng tuổi.
Trẻ được tiêm, uống vắc xin cần được theo dõi tối thiểu 30 phút tại cơ sở tiêm chủng và khi về nhà. Nếu phát hiện các triệu chứng bất thường như nôn trớ, thở nhanh/ngắt quãng, thở khò khè, da mẩn đỏ, sốt… cần báo ngay cho nhân viên y tế gần nhất.
Bên cạnh đó, trẻ em cần tiếp tục được theo dõi tình trạng sức khỏe tại nhà ít nhất 48 giờ (2 ngày) tiếp theo sau khi tiêm, đặc biệt theo dõi vào ban đêm. Người theo dõi phản ứng sau tiêm cho trẻ em phải là người lớn có đầy đủ kiến thức để có thể phát hiện sớm và xử trí kịp thời khi có tình huống khẩn cấp. Các tiêu chí cần theo dõi bao gồm:
Nếu có bất kỳ lo lắng nào, cha mẹ nên đưa bé đến các cơ sở y tế để được khám và xử trí. Nhiều triệu chứng có thể do bệnh lý trùng hợp với thời điểm tiêm chủng nên cha mẹ không nên chủ quan.
Bên cạnh tuân thủ lịch tiêm chủng cho bé dưới 1 tuổi được WHO khuyến cáo, tất cả trẻ em cần được tiêm chủng nhiều mũi tiêm quan trọng ở nhiều mốc thời gian vàng để phòng nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, bảo vệ sức khỏe, tính mạng và tương lai.
Dưới đây là các mũi tiêm cho trẻ từ 12 – 24 tháng tuổi mà Ba Mẹ cần biết thêm:
Danh mục các vắc xin quan trọng cho trẻ từ 2 – 5 tuổi không được bỏ lỡ:
Giai đoạn từ 2 đến 5 tuổi: Vắc xin Vaxigrip Tetra (Pháp)/ Influvac Tetra (Hà Lan)/ GCFLU Quadrivalent (Hàn Quốc) phòng bệnh cúm (Tiêm nhắc lại hàng năm).
Xem thêm chi tiết ở: Lịch tiêm chủng cho trẻ từ 1 đến 10 tuổi chi tiết theo Bộ Y tế